Dialect variation groups (Adhiti, 1984)
Variation groups by place (Variation within the Item Groups)
Adithi subdivides each variation group (variasi kelompok) into several items (butir). The first variation group 'body parts', for instance, contains 13 items or words called 'butir kata' or 'given words' (berian).
The 13 variation groups are as follows: I) body parts; II) seasons; II) numbers; IV) human relationships; V) nouns; VI) interrogative pronouns; VI) situations; VII) verbs; IX) animals; X) food; XI) demonstratives; XII) personal pronouns and XIII) negation. Pages 47-103 of Adithi's thesis give a detailed description of the words (berian) and variations encountered during her research. These data are summarised into below table.
Adhiti uses phonetic spelling for words and variations. To enhance readability of below table, the phonetic sign /h/ for 'ng', used by Adhiti, is omited and 'ng' is used instead; Balinese 'e pepet' (voiceless 'schwa') and the phoneme 'e taleng' (/e/ or /e:/) have been rendered respectively as a simple 'e' and 'é'. Below table gives the words and their variations for all 13 item groups.
Adithi approaches, it would seem, Nusa Penida words and variations from a linguistic (phonetic) point of view without considering the way the Balinese aksara system impacts on the Latinsed way words are transcribed. For example, Adithi ascribes the variation in cases such as 'tengai' to 'tengahi' to an epenthesis because of the added consonant 'h'. Balinese aksara 'nga' and 'hi', however, are quite distinct. It would seem the difference between 'i' and 'hi' is a phonetic one, and therefore the variation between 'tengai' and 'tengahi' is also a phonetic one.
Likewise, adding an 'h' in front of the word 'onye' (out of stock, finished) is in Adhiti's eyes a prothesis. In modern Balinese, no distinction is made between two ways of transcribing the aksara 'ho' and 'o'. Some dictionaries give the Latin spelling of 'o' (e.g. Sutjaja, 2006:661), others of 'ho' (e.g. Shadeg, 2007:149). Therefore, 'onye' (or 'onya') and 'honye (or 'honya') could be regarded as phonetic variations.
The use of the 'e pepet' by which the word 'onye' is written instead of 'onya' - the latter version being the original one according to the Balinese aksara - is debatable as it indicates a phonetic phenomenon. Adithi also distiguishes 'sanja' and 'sanje'. These two variants should perhaps be perceived as one 'berian' with two ways of pronunciation, as - again - the 'e pepet' is assigned, sometimes, indiscriminately.
In some cases, no distinction is made between 'berian' and 'variation'. Amongst Adhiti's findings, there are some mistakes in spelling, e.g. often, the voiceless 'e-pepet' has not been written in Adithi's text, there are omissions of data, data get mixed up or are given twice for different items etc. Furthermore, there seem to be misunderstanding with ‘turun’, as there seems to be confusion between tuhun and tohun. For the word ‘makan’ (to eat) PO 13 (Sekartaji) has been omitted.
Below table presents the data in the order Adhiti has used in her thesis, i.e. according to the sequence of the 13 variation groups and their contents. These items are also integrated into the glossary in order to enrich the list of Nusa Penidian Balinese - English words and its variations on the island. Please, refer to one rung up in the dropdown menu 'Language'.
Indonesian | Word/Variation | Place (Observation Place number) |
hidung | cunguh | Batununggul, Toyapakeh |
congouh | Lembongan | |
conguh | Kutampi, Ped, Klumpu, Sakti, Suana, Jungutbatu | |
édung | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
mulut | bungut | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Jungutbatu |
bibih | Batununggul | |
bebih | Toyapakeh, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
bongout | Lembongan | |
bongut | Klumpu, Sakti, Suana | |
leher | baong | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, Suana, Jungutbatu |
bauk, baok | Klumpu, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
bahuk | Lembongan | |
kepala | tendas | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapake, Sakti |
teras | Batukandik | |
sirah, sérah | Suana, Lembongan, Jungutbatu, Klumpu, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
kaki | batis | Batununggul, Kutampi, Ped, Sakti, Suana |
ba(h)is | Toyapakeh, Klumpu, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Sekartaji | |
gogung | Tanglad | |
betis | lulud | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Suana, Jungutbatu |
lolud | Klumpu, Sekartaji | |
tulang hud | Sakti | |
loloud | Lembongan | |
hud | Tanglad | |
bongkol (bais) | Batukandik | |
katak-katakan | Sekartaji | |
jari | jeriji | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
hiji | Klumpu, Sakti, Batumadeg | |
jehiji | Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
jari tengah | linjong, lénjong | Batununggul, Ped, Sakti, Lembongan, Batumadeg, Sekartaji |
lenjong , lonjong | Klumpu, Suana, Batukandik, Tanglad | |
tojoh tengah | Kutampi | |
jari manis | lék | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg |
hiji manis | Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
kelingking | kacing | Batununggul, Ped, Suana |
katching | Kutampi, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
ibu jari | inan lime | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
in | Klumpu, Batumadeg | |
pantat | jelit | Batununggul, Ped, Sakti, Klumpu, Sakti, Suana, Batukandik |
bongkol jit | Kutampi | |
kémpol jit | Toyapake, Lembongan, Jungutbatu | |
bokong | Batumadeg, Tanglad, Sekartaji | |
jojuh | Batukandik | |
telapak kaki | tlapakan batis | Batununggul, Kutampi |
tlapakan ba(h)is | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik, Tanglad, Sakti | |
tlapakan | Suana, Batumadeg | |
slapa'an bais (perubahan fonetik) | Suana | |
tlapakang | Sekartaji | |
musim hujan | masan ujan | Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Tanglad |
masan ojan | Batununggul, Kutampi, Ped | |
masan kapat | Toyapakeh, Sekartaji | |
ojan kapat | Batukandik | |
masan kaulu | Klumpu, Suana | |
musim panas | masan karo | Batununggul |
masan ketige | Kutampi, Toyapakeh, Klumpu, Tanglad, Sekartaji | |
masan tige | Klumpu | |
masan kebusan | Suana | |
masan panes | Ped, Lembongan, Jungutbatu | |
panes ketige | Batumadeg, Batukandik | |
panas terik | = panas tarik/terik | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
beneh ahi | Klumpu | |
klepet | Sakti | |
kebus lulun | Batumadeg | |
panas tetarik | Batukandik | |
hujan lebat | = ojan/ijan bales | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg |
ojan kulu | Sakti | |
ojan balesan | Suana | |
hojan bales | Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
sebelas | solas, selas | Batununggul, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sekartaji |
sollas | Kutampi, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
songlas | Batumadeg, Batukandik, Tanglad | |
lima belas | molas | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti |
lemulas | Sakti, Tanglad | |
lémulas | Lembongan, Jungutbatu, Sekartaji | |
lemolas | Klumpu, Suana, Batumadeg, Batukandik | |
tida puluh lima | patsasur | Batununggul, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
pasasur | Kutampi, Ped, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
sasur | Kutampi | |
laki-laki | muani | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
muhani (epentesis) | Klumpu, Sakti, Jungutbatu | |
hwani | Suana, Lembongan | |
hanak hwani | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
perempuan | luh | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
lohuh | Lembongan | |
hanak lohuh/ luhuh | Tanglad, Sekartaji, Batumadeg, Batukandik | |
kawin | merangkat | semua PO |
mekawin | Toyapakeh | |
cerai | mesiangan | Batununggul, Kutampi, Batumadeg, Sekartaji |
belas | Ped, Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik | |
mepalasan | Toyapakeh | |
piak | Batukandik | |
sahak | Tanglad | |
sapian | Klumpu | |
kawin lari | Batununggul, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
memaling | Kutampi | |
merangkat | Sakti, Lembongan, Jungutbatu | |
kawin paksa | ngerorod | Batununggul |
ngapus | Batununggul | |
mejukjukan | Kutampi | |
ngejuk | Ped, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
mepakse | Toyapakeh | |
mekeju | Toyapakeh | |
abu | aon | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
buk | Sakti | |
naon | Lembongan, Jungutbatu | |
cacing | cacing | Batununggul, Kutampi, Sakti, Suana |
jelati | Batununggul, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
matahari | matan a(h)i | Batununggul, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg |
matannai | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti | |
batan ahi | Klumpu, Suana, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
cangkul | udud, odud | Batununggul, Suana, Batumadeg, Batukandik |
tambah | Kutampi, Tanglad | |
bliung | Ped, Toyapakeh | |
gareng | Klumpu, Sakti, Sekartaji | |
hikis | Lembongan, Jungutbatu | |
baliung | Tanglad | |
kiskis | Tanglad | |
cangkul yang ada giginya | gareng | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
panyong-panyong | Toyapakeh | |
rangkang | Jungutbatu | |
grenggeng | Batumadeg | |
jongkrak | Tanglad | |
jungkrah | Sakti | |
parutan | kikian | Batununggul |
pangangkrésan | Kutampi, Batukandik | |
kihkihan | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Tanglad | |
pengangkrékan | Lembongan, Jungutbatu | |
pengangkrukan | Batumadeg, Batukandik | |
pengangkrutan | Tanglad | |
kekeran | Tanglad | |
tempat tidur (dalam kamar) | rongan | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
dipan | Ped, Toyapakeh, Klumpu | |
katil | Klumpu | |
balae | Lembongan, Jungutbatu | |
plangkan | Batumadeg, Batukandik | |
tempat tidur (luar kamar) | plangkan | Batununggul, Kutampi, Klumpu, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik |
pelangkan | Ped, Toyapakeh, Sakti, Suana | |
rongan | Tanglad, Sekartaji | |
baju | baju | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
klambi (1?) | Batununggul, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
klambi (2?) | Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
handuk | cerik (h)anduk | Batununggul, Klumpu, Sakti, Toyapakeh, Lembongan, Jungutbatu |
anduk | Kutampi | |
cerik | Ped, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
kaleng | kopok | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, Lembongan, Jungutbatu |
slopok | Klumpu, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
ember | timbe | Batununggul, Kutampi, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
kopok | Ped, Sakti, Suana | |
genjeng | Toyapakeh, Klumpu | |
timbae | Lembongan | |
lampu (tanpa tutup) | damar sentir | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
sentair | Jungutbatu | |
sentir | Lembongan | |
damar ginting | Batukandik | |
pengembéan | Sekartaji | |
lampu (memkai tutup) | sembéan | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu |
sémba/é | Sakti | |
semba/é | Suana, Jungutbatu | |
damar | Lembongan, Batumadeg, Sekartaji, Batukandik | |
lempu | Batukandik | |
damar taplék | Tanglad | |
senter | damar senter | Batununggul |
sénter | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
damar maling | Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
petromak | damar kompe | Batununggul, Tanglad |
sondih | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti | |
damar | Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
damar gedah | Batumadeg, Batukandik, Sekartaji | |
celana pendek | celane | Batununggul |
celane péndék | Kutampi, Ped, Toyapakeh | |
celane bawak | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Tanglad | |
celane bukakan | Jungutbatu, Batumadeg, Sekartaji | |
celane katok | Sekartaji | |
celana panjang | jalér | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
celane dawe | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
celane lantang | Klumpu, Sakti | |
celane kolong | Batumadeg, Batukandik, Sekartaji | |
caler dawe | Batumadeg | |
celana surung | Tanglad | |
ladang | tegal | Batununggul, Kutampi |
mel | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
jalan | marge | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan |
megra/e | Batumadeg, Batukandik, Sekartaji | |
galiran | Tanglad | |
merge | Lembongan | |
lorong | marge cenik | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
rurung | Toyapakeh | |
rorung | pu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
marge senik | Batumadeg, Batukandik | |
pintu keluar rumah | angkeb-angkeban | Batununggul, Kutampi |
angeban | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana | |
angkeb'an | Lembongan | |
jebag | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
pintu dalam rumah | kori | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu |
lawangan | Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
korek api | korék lémpéh | Batununggul, Batukandik |
percék | Kutampi, Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
colok | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu | |
klecék | Tanglad | |
korek api (dari minyak) | kerokan, korokan | Batununggul, Kutampi, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Jungutbatu, Batumadeg, Sekartaji |
percék | Ped, Toyapakeh, Klumpu | |
klecék | Tanglad | |
guruh | kerug | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Jungutbatu, Batumadeg, Tanglad, Sekartaji |
klepeg | Kutampi | |
gerudug | Ped, Toyapakeh | |
kerugan | Lembongan | |
kilat | tatit | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti |
kilap | Kutampi, Toyapakeh, Sekartaji | |
klelép | Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg | |
klélép | Batukandik, Tanglad | |
pencuri | maling | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Jungutbatu |
potét | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
bagaimana | kéngkén | Batununggul, Kutampi, Ped, Sakti |
héngkén | Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
angkén | Klumpu | |
di mana | di jae | ? |
di jape | Kutampi, Toyapakeh, Klumpu, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik | |
di jahe | Batununggul, Ped, Sakti, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
ke mana | kejae | Batununggul, Ped, Sakti |
kejape | Kutampi, Toyapakeh, Klumpu, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg | |
kejahe | Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
pagi | semeng | Batununggul |
semengan | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
seme'ngan | Sakti | |
semengan | Sekartaji | |
bahiman | Tanglad | |
siang | tengai | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Jungutbatu,. Suana, Lembongan, Batukandik, Tanglad |
beneh ahi | Klumpu, Sakti | |
sedahet | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
kali tepet | Batukandik | |
sore | sanja, sanje | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Lembongan |
teduh | Kutampi, Klumpu | |
sanjan | Sakti, Batumadeg, Batukandik | |
sanjaang | Suana, Tanglad | |
nglingsiran | Jungutbatu | |
limun | Batukandik, Tanglad | |
srepet | Sekartaji | |
hitam | selem | Batununggul, Kutampi, Ped, Klumpu, Jungutbatu |
badeng | Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
seleng | Lembongan | |
hitam pekat | badeng kolot | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad |
badeng san | Lembongan, Jungutbatu | |
badeng klentang | Sekartaji | |
malu | lek | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
dalem | Tanglad | |
panjang | lantang | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
dawe | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
gemuk | mokoh | Batununggul, Kutampi, Ped |
waras | Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
kering | tuh | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
tohuh | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
kecil | geleng | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
cerik | Ped | |
geles | Klumpu | |
senik | Lembongan | |
serik | Jungutbatu | |
bersih | telah | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
tedas | Toyapakeh, Sakti, Suana | |
payah | lépéh | Batununggul, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik |
épéh | Kutampi | |
oon | Batununggul, Kutampi | |
kenyol | Batununggul, Ped | |
nded | Batumadeg, Tanglad, Sekartaji | |
kurang | kuang | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana |
kurang | Lembongan, Jungutbatu, Tanglad, Sekartaji | |
kikitan | Batumadeg | |
sering | pepes | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Lembongan, Jungutbatu |
kereng | Toyapakeh, Sakti, Batukandik | |
ngecem | Klumpu, Tanglad, Sekartaji | |
pepesan | Suana | |
ngecem-ngecem | Batumadeg | |
kusut (benang) | sabrut | Batununggul, Batukandik |
semput | Batununggul, Ped, Toyapakeh | |
osak | Kutampi | |
bungsang | Klumpu, Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Tanglad, Sekartaji | |
tutud | Klumpu | |
sungket | Suana | |
kusut (rambut) | sabrut | Batununggul, Tanglad, Sekartaji |
semput | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
ringket | Klumpu | |
samprut | Suana | |
mekepet | Batumadeg | |
merékét | Batukandik, Tanglad | |
tumpul | puntul/pontul | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
pogol | Lembongan, Jungutbatu | |
sepi | siep | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
sung | Batumadeg, Tanglad | |
suung | Batukandik | |
sohung | Sekartaji | |
sakit kepala | pengeng | |
poruh | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
bengel | Suana | |
linyun | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
perut kembung | mbet | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Batukandik |
bereng(e) | Kutamp, Klumpu, Sakti, Suana | |
bengkae | Lembongan | |
bengke | Jungutbatu | |
bahig | Batumadeg | |
bahih | Tanglad | |
bendet | Tanglad | |
bengkig | Sekartaji | |
gembira | lege | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Jungutbatu |
legae | Lembongan | |
gél | Klumpu, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
benci | bering | tununggul, Kutampi, Klumpu, Sakti, Suana |
lenger | Batununggul, Sakti, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
gedog | Ped | |
gedeg | Toyapakeh | |
beringan | Lembongan | |
berinan | Jungutbatu | |
sukar | sukoh, sukeh, sukaeh | Ped, Jungutbatu, Lembongan |
kéweh | Ped, Toyapakeh | |
yuh | Suana, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
pingsan | (ng)engsa/ap | Batununggul, Kutampi, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
peleng | Kutampi | |
limuh | Ped, Toyapakeh | |
keserob/h | Tanglad | |
banyak | liyu | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Lembongan, Jungutbatu |
he | Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
sedikit | amedik, abedik | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Lembongan, Jungutbatu |
kikit | Klumpu | |
kékit | Sakti, Suana | |
akékit | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
begitu | kénto | Bununggul, Kutampi, Klumpu, Lembongan, Jungutbatu |
kéto | Ped, Toyapakeh | |
hénto | Sakti, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
habis sama sekali | onye san | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Lembongan, Jungutbatu |
honye san | Klumpu, Sakti, Suana | |
hunye san | Batukandik, Sekartaji | |
lonih | Sakti, Suana, Tanglad | |
tidak berani | tre bani | Batununggul, Kutampi, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
tare bani | Ped, Toyapakeh | |
tre semok | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
tidak pernah | tre taén | Batununggul, Kutampi, Sakti, Suana |
tare tahén | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti | |
tre tahén | Lembongan, Jungutbatu | |
tre name | Tanglad, Sekartaji? | |
tre nahme | Batumadeg, Batukandik | |
merampas | ngambis | Batununggul, Kutampi |
ngambes | Ped, Toyapakeh | |
ngebotin, ngebutin | Klumpu, Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
bersandar | meslégég | Batununggul |
mesédoh | Kutampi, Ped, Klumpu, Sakti, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik, Sekartaji | |
nyéndér | Toyapakeh, | |
nyelédér | Kutampi | |
mesédéh | Suana | |
mlumah | Batumadeg, Tanglad | |
berbaring | mesédéh | Batununggul |
melumah | Batununggul | |
nyelédér | Ped, Lembongan, Jungutbatu | |
nyeléndér | Toyapakeh, Klumpu, Batukandik, Sekartaji | |
nyéndér | Tanglad | |
nyedag | Klumpu, Sakti, Batumadeg | |
naik | menék | Batunuggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Lembongan, Jungutbatu |
mungah | Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
turun | tuhun, tohun | Batununggul, Kutampi, Klumpu, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
tuun | Ped, Toyapakeh | |
tohung | Suana | |
nyohung | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
babwang | Batukandik | |
babwan | Batukandik, Sekartaji | |
makan | ngamah | Batununggul, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik |
ngesop | Kutampi, Klumpu, Batumadeg, Batukandik | |
minum | nginém, ngéném, ngénom | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Jungutbatu, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
ngelogok | Toyapakeh, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
mengigit | ngutgut | Batununggul |
ngaot, ngaét | Kutampi, Ped, Jungutbatu | |
ngahét, ngahet | Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
menggonggong | ngongkong | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
negah | Batununggul, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
menjerit | nyerit | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
nyejut | Sakti | |
megeluran | Klumpu, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
mencubit | mijet | Batununggul, Ped, Toyapakeh |
milus | Kutampi | |
ngelus | Lembongan, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
méjot | ? | |
mijot | Suana | |
mejet | Sakti | |
ngelus | Klumpu | |
berjalan | mejalan | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti |
nyalan | Klumpu, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
menerkam | nganggrep | ? |
nyarap | Kutampi, Ped, Toyapakeh | |
nyogroh, ngangrop | Batununggul | |
nyogroh | Klumpu, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik | |
nyegroh | Sakti | |
nyokroh | Suana | |
ngerékuk | Batumadeg | |
nyeradap | Tanglad, Sekartaji | |
nyogrong | Sekartaji | |
berenang | ngelangi | Batununggul, Kutampi, Ped, Sakti |
melangi | Toyapakeh, Klumpu, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
ngonong | Batumadeg, Tanglad | |
ngambang | Sekartaji | |
tersenyum | mek(r)enyém | Klumpu, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
mek(r)enyung | Kutampi, Toyapakeh, Suana | |
melirik | nyeréké | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, bongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik |
nyerérok | Klumpu, Suana, Tanglad, Sekartaji | |
memanjat | ngokod | Batununggul, Batumadeg, Batukandik |
ngangkrod | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Tanglad, Sekartaji | |
ngongkod | Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
ngecrod | Batumadeg | |
neliti | Tanglad | |
memandang | mandreng | Batununggul |
nyerak | Kutampi | |
nelik | Kutampi | |
nganotin | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti | |
neréng | Lembongan, Jungutbatu | |
ngiatin | Batumadeg, Batukandik, Tanglad | |
celudak | Sekartaji | |
duduk | negak | Suana, Tanglad, Sekartaji |
nyengok | ? | |
nyungok | Batumadeg, Batukandik, Tanglad | |
mengantuk | ngundap | Batununggul, Ped |
kiap | Kutampi | |
ngondap | Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Sekartaji | |
oyuk-oyuk | Batumadeg, Batukandik, Tanglad | |
berpidato | mesiaran | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, Jungutbatu |
medato | Klumpu, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik | |
medatuh | Tanglad, Sekartaji | |
cuci tangan | maseh/masoh lime | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
mewajik | Batumadeg, Batukandik | |
mesugi | Tanglad, Sekartaji | |
cuci muka | mesugi, mesegi | Batununggul, Ped, Toyapakeh |
meraup | Kutampi, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
merahup | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
bernyanyi | megending | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
mekédung | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
bersiul | ngelokus | Batununggul, Ped, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
medehus | Kutampi, Toyapakeh, Klumpu | |
mamakai air suci | metirte | Batununggul |
metoye | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Jungutbatu, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
meketis | Kutampi, Klumpu, Sakti, Suana, Tanglad | |
metoyae | Lembongan | |
kene toye | Batumadeg | |
mekecuh | Tanglad | |
membelok | mebélok | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Lembongan, Jungutbatu |
mebiluk | Klumpu, Sakti, Suana | |
meléngkong | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
sibuk | répot | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Lembongan, Jungutbatu |
épot | Klumpu, Sakti | |
rijek | Suana, Batumadeg, Batukandik | |
rijok | Tanglad, Sekartaji | |
anjing | kicing, kecing | Suana, Lembongan, Jungutbatu, Tanglad, Sekartaji, Batununggul, Kutampi, Batumadeg, Batukandik |
cicing | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti | |
anak anjing | cicing | Batununggul |
koluk. kuluk | Kutampi, Sakti, Lembongan, Batumadeg, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Suana, Jungutbatu | |
mongéng | Sakti | |
hanak kecing | Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
anak ayam | pitik, petik | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu |
panak siyap | Sakti, Jungutbatu | |
hanak siyap | Lembongan | |
hanak siap | Suana, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
anak sapi | panak sampi | Batununggul, Kutampi |
godel | Batununggul, Kutampi | |
panak sampi | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti | |
hanaj sampi | Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
godel geleng | Sekartaji | |
semut besar (merah) | semangah | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg |
jongkrang | Batununggul | |
semut barak | Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
sepaluh | Sakti, Suana | |
semut besar (hitam) | babwan | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Batumadeg, Sekartaji |
babwang | Tanglad | |
semangah | Sakti, Suana, Lembongan, Batukandik, Tanglad | |
semut kecil (merah) | semut api | Batununggul, Kutampi |
seset | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik | |
sesed | Lembongan, Jungutbatu | |
seksed | Lembongan, Jungutbatu | |
sekset | Sekartaji | |
kesuman | Tanglad, Sekartaji | |
semut kecil (hitam) | sidem | Batununggul, Kutampi, Ped, uana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg (?) |
babwan | Toyapakeh, Sakti | |
klingking | Klumpu | |
semut badeng | Batukandik, Sekartaji | |
kesuman | Tanglad, Sekartaji | |
bekis | Jungutbatu | |
kelapa muda | kuud | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh |
hud | Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
ketela pohon | ubi kotuh | Batununggul |
séle makasar | Kutampi | |
séle kayu | Ped, Toyapakeh, Batumadeg | |
séle | Klumpu, Sakti | |
gayot | Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
bekayu | Tanglad | |
kemeruk | Sekartaji | |
ketela rambat | sélebun | Batununggul, Kutampi, Klumpu, Lembongan, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik |
séle rambat | Batununggul | |
ubi | Ped, Toyapakeh, Sakti, Suana | |
setéle | Tanglad | |
séla | Sekartaji | |
jeruk | juuk | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Sakti, Jungutbatu |
jehuk | Klumpu, Suana, Lembongan, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, | |
jehuk peres | Sekartaji | |
jeruk nipis | juuk penglawaran | Batununggul, Kutampi |
juuk lengis | Batununggul, Toyapakeh | |
juuk penyerukan | Ped, Jungutbatu | |
jehuk penganyangan | Klumpu, Tanglad, Sekartaji | |
juuk penyerupan | Sakti | |
jehuk pe(ng)lawaran | Suana | |
jehuk penyeruk'an(g) | Lembongan | |
jehuk lenggis | Batumadeg | |
jehuk penganyangan | ? | |
jehuk pengebatan | Batukandik | |
di sini | dini | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti |
dénto | Suana, Lembongan, Jungutbatu, Batukandik, Tanglad | |
dento | Batumadeg, Sekartaji | |
di sana | ditu | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
dintu | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
saya | kale | Batununggul, Jungutbatu |
wake | Batununggul | |
kol(e) | Kutampi, Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
icang | Kutampi, Ped, Toyapakeh | |
kalae | Lembongan | |
kamu | ide | Batununggul, Kutampi, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu |
cai | Batununggul, Kutampi, Ped, Toyapakeh | |
ede | Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
kita | wake | Batununggul, Toyapakeh |
irage | Batununggul, Toyapakeh | |
ibe | Kutampi, Ped, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
ebe | Batukandik, Tanglad, Sekartaji | |
tidak | tware | Batununggul |
tare | Ped, Toyapakeh, Klumpu, Sakti, Suana, Lembongan, Jungutbatu | |
tre | Kutampi, Jungutbatu, Batumadeg, Batukandik, Tanglad, Sekartaji |
Source
- Adhiti, Ida Ayu Iran – Variasi kosa kata bahasa Bali di Nusa Penida: sebuah kajian geografi dialek; Singaraja, Balai Penelitian Bahasa , Pusat Pembinaan dan; Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1984